Kunst als therapie in de media

De laatste tijd komt er steeds meer aandacht voor kunst in de media. En dan met name kunst als therapie. De aandacht komt niet van kunstzinnig therapeuten zelf, maar van filosofen en bekende illustratoren en kent een internationaal karakter.    

‘Therapie is kunst’ zo luidt de naam van de tentoonstelling in het Rijksmuseum in Amsterdam van filosoof/schrijver Alain de Botton en filosoof/kunsttheoreticus John Armstrong. Door het hele museum hangen grote Post-its die je aanzetten anders naar de kunstwerken te kijken, zoals: stel je voor dat je op zo’n schip zou varen, hoe zou dat zijn; stel je voor dat deze kunstenaar in de huidige tijd zou leven, wat zou hij dan schilderen; wat spreekt je aan in het kunstwerk en wat zegt dit over jou. De opmerkingen van de Britse filosofen zetten me aan het denken, zoals de opmerking ‘Kunst is niet goed van zichzelf. De vraag is of kunst jou goed doet.’ En wat is het dan in de kunst wat je goed doet? Wat spreekt zo aan in het kunstwerk en wat zegt dit over jezelf? Ik vind het altijd leuk om samen naar kunst te kijken en dan in gesprek te gaan over het kunstwerk. Zo merk ik dat patiënten in het ziekenhuis meestal een voorkeur hebben voor de schoonheid in de kunst, kunstwerken waaruit rust, geborgenheid en harmonie spreken hebben dikwijls de voorkeur. Logisch als dat is wat je op dat moment in je leven juist zo mist. De Botton en Armstrong hebben ook een boek (Kunst als therapie) geschreven: ‘Kunst als therapie heeft een heldere boodschap: kunst is een therapeutisch middel waarmee je je leven rijker en completer kunt maken.’ Als je nieuwsgierig bent geworden, moet je er snel een kijkje gaan nemen, want de post-its worden binnenkort weer weggehaald. Gelukkig blijft het boek voorlopig wel verkrijgbaar. Ik kom er vast nog wel eens op terug in een volgend bericht. ;-)

‘Gestresst? Ga een uurtje kleuren.’ Met deze zin begon Editie NL (rtl 4) enkele weken geleden haar nieuwsitem over het inkleuren van kleurplaten. Er verschijnen de laatste tijd namelijk steeds meer kleurboeken voor volwassenen, boekwinkels richten er zelfs speciale hoekjes voor in. En de collectie breidt zich uit; er zijn nu ook reisversies (handig voor in het vliegtuig :-)  en er verschijnt binnenkort een speciale agenda met kleurplaten voor volwassenen (voor tijdens die saaie vergadering ;-) ). ‘Kleurplaten voor volwassenen moeten al mooi zijn als ze niet ingekleurd zijn,’ zo zegt het nieuwsitem, ‘en het hoeft niet per se iets voor te stellen.’ Waarom het zo goed werkt bij stressklachten wordt ook genoemd: je maakt je hoofd leeg. Ik zou daar graag nog wat aan toe willen voegen: een kleurplaat heeft al een heel duidelijke voorstelling (je hoeft dus niet zelf te bedenken wat je gaat tekenen), dat biedt duidelijkheid en rust; bij het inkleuren ben je letterlijk met grenzen bezig (door binnen de lijntjes te kleuren), dat biedt veiligheid en rust; door letterlijk met kleur te werken, kun je ook weer kleur ervaren (het geeft je dan dus ook een positief gevoel); doordat je letterlijk in beweging komt, kom je ook innerlijk in beweging (wat een positief effect kan hebben bij piekeren). Ik geef mijn patiënten vaak de suggestie de kleuren bewust te kiezen, de kleuren (bij grotere kleurvlakken) in elkaar over te laten lopen en in te kleuren volgens een bepaalde systematiek, zodat het een geheel wordt en de kleuren vaak nog meer gaan spreken. Tot slot: hang je kuntwerk op als je klaar bent (eventueel met een Post-it erbij) en kijk er (samen) naar, dat heeft vast ook nog een positieve uitwerking op je zelfvertrouwen! Ook zin om te kleuren? Er is genoeg te vinden in de boekwinkel: van mandala’s tot kleurplaten met tuintjes, van patroontjes (alsof je een behangetje gaat kleuren) tot stadsgezichten. Gun jezelf ook direct een goed stel potloden en kleur jezelf naar een stressvrij leven! :-)