De afgelopen weken heb ik de kracht van het kerstverhaal veelvuldig mogen ervaren. Hoewel het verhaal over het kindje in de stal al meer dan 2000 jaar geleden zich moet hebben afgespeeld ergens ver weg van hier, spreekt het nog altijd tot de verbeelding.
Het was rustig in de woonkamer van het verpleeghuis met dementerende ouderen. Ik besloot de rust te behouden en de cd met het Avé Maria zachtjes aan te zetten. Er kwam direct een reactie: sommige dames wiegden zachtjes heen en weer, anderen sloten de ogen en glimlachten. Ik nam plaats aan tafel en liet de dames een afbeelding zien van een kunstwerk van een Madonna met kind. Ze vonden het prachtig. Stapje voor stapje tekende ik de afbeelding na en zagen ze de Madonna met kind ook op het tekenpapier verschijnen. Door de kleine stapjes in het tekenen, konden de dames het goed volgen en kwamen ze meer en meer in de beleving. Waar zouden ze aan denken? Aan de tijd dat ze zelf moeder waren geworden en hun kinderen wiegden? Aan hun eigen kindertijd? Verbaal ontbrak het aan woorden om het duidelijk te maken, maar non-verbaal was er taal genoeg om te zien dat een diep gevoel was geraakt.
Zo ook bij de anders zo onrustige, oudere man in een andere woongroep. Ook daar was het stil op de groep en kon al zijn aandacht uitgaan naar de kunstafbeelding van de kerststal. Hij wees de figuren één voor één aan en leek het verhaal te willen vertellen. Omdat hij de woorden niet kon vinden, gaf ik hem de taal waarna hij bevestigend reageerde. Tijdens het tekenen keek de man hoe stap voor stap de afbeelding verscheen. Hij genoot ervan, zoveel zelfs dat hij zijn boterham met hagelslag nog even uitstelde. Zou hij denken aan zijn eigen kindertijd en aan zijn moeder waar hij het zo vaak over had de laatste tijd?
Niet alleen voor mensen met dementie spreekt het kerstverhaal tot de verbeelding. Ook de ernstig zieken in het zieken- of verpleeghuis dromen maar wat graag weg naar de vredige stal. Toen ik voor een ernstig zieke dame de kerstgroep tekende en zij het proces liggend vanuit haar bed volgde door het af en toe openen van de ogen, leek haar ziekte bij elke pastelstreek meer en meer naar de achtergrond te verdwijnen. Ik zag zelfs een twinkeling in haar ogen verschijnen, evenals een glimlach op haar gezicht en zag ik het goed dat ze langzaam zich steeds meer ging oprichten? Ik hoopte dat ze zich even zou mogen voelen als het kindje in de stal, veilig in de armen van de verpleegkundige als Maria, beschermd door de arts als Jozef. Veilig, warm en zorgeloos.
Het kerstverhaal, het verhaal over het kindje in de stal ergens ver weg van hier en al zo lang geleden, maar tegelijkertijd ook weer zo eigentijds en zo ontzettend dichtbij. Het spreekt nog altijd tot de verbeelding.